Scheiden: mediator, overleg­scheidingsadvocaat of advocaat?

Als je gaat scheiden heb je uiteindelijk altijd een advocaat nodig. Die moet namelijk de scheidingsaanvraag indienen bij de rechtbank. Maar het traject ervoor kan je op verschillende manieren doen. Familierechtadvocaat en mediator Raya Oranje-Jorna legt het uit.

Je gaat scheiden

Ga je scheiden, dan kun je je laten begeleiden door een mediator, een advocaat of een overlegscheidingsadvocaat. Alle drie willen ze helpen bij het in goed overleg opstellen van het ouderschapsplan en echtscheidingsconvenant. In het ouderschapsplan worden de afspraken vastgelegd die jullie maken over de kinderen.

In het echtscheidingsconvenant komen de financiële afspraken te staan, zoals de hoogte van de alimentatie, de pensioenen, de woning en de verdeling van schulden en bezittingen. Het convenant en ouderschapsplan worden uiteindelijk ingediend bij de rechter, samen met het echtscheidingsverzoek. De rechter zal vervolgens de echtscheiding uitspreken. Dat gebeurt overigens allemaal schriftelijk. Je hoeft dan dus niet zelf naar de rechtbank toe te gaan.

Mediator

Een mediator is onpartijdig en sluit met jullie beiden een mediation-overeenkomst. In die overeenkomst staan als het ware de spelregels waar jullie je aan moeten houden. Zo spreek je af dat je tot een oplossing wil komen en bereid bent om naar de belangen van de ander te kijken. Voor degene die niet bereid is om van zijn standpunt af te wijken, is mediation dan ook minder geschikt.

De mediator zal vervolgens samen met jullie zoeken naar oplossingen voor de situaties, waar jullie het niet over eens zijn. Daarbij wordt ook aandacht besteed aan de emotionele verwerking van de (echt)scheiding. Doordat emoties, onbegrip en wantrouwen zich vaak opstapelen, is in veel gevallen de communicatie verstoord geraakt. Onder begeleiding van de mediator komen de emoties vaak tot bedaren, gaat onbegrip over in begrip en verandert wantrouwen in vertrouwen. Daarna ben je beter in staat om met respect voor elkaars belangen de werkelijke problemen te bespreken en aan de oplossing te werken.

Uit onderzoek blijkt dat de volgende factoren het succes van een mediation bepalen:

1. Snel een oplossingMediation wordt gemiddeld binnen enkele maanden afgerond, soms zelfs binnen enkele weken of door een enkel gesprek van een paar uur.
2. De relatie behoudenTijdens de mediation krijg je de gelegenheid om alles uit te spreken en uit te praten. Daarna kunnen jullie samen de oplossing zoeken. Jullie zijn geen liefdespartners meer, maar jullie blijven wel de ouders van de kind(eren). Daarom is het in jullie eigen én in hun belang, om er met elkaar uit te komen. Het is voor een goede zorgregeling en de verdere opvoeding en ontplooiing van jullie kinderen belangrijk, dat na een echtscheiding goed contact tussen de ouders blijft bestaan. Het zogenaamde ‘doorouderen’ is voor kinderen essentieel.
3. Alles in eigen hand houdenDit is een van de kernpunten van mediation. Jullie bepalen zelf wat jullie afspreken en wat in een overeenkomst wordt gezet. Het is dus niet een rechter die voor jullie bepaalt hoe het conflict wordt opgelost. Jullie houden zelf de regie.
4. MaatwerkEen procedure bij de rechter richt zich op de juridische aspecten van een conflict. Tijdens een mediation proberen jullie  een gezamenlijke oplossing te vinden voor alles wat met het conflict te maken heeft. Een win-win situatie.

Helaas is mediation nog steeds geen beschermd beroep, iedereen kan een bordje op de deur hangen en zich mediator noemen. Het is dus belangrijk om op zoek te gaan naar een mediator die goed is opgeleid en ook verstand heeft van het familierecht. Je kunt deze vinden in het kwaliteitsregister van mediators: het MFN. Familierechtadvocaten die tevens mediator zijn kan je vinden op de website van de Vereniging van Familierechtadvocaten en Scheidingsmediators.

Zodra jullie alle afspraken hebben vastgelegd in het convenant en ouderschapsplan, zal er een gemeenschappelijk verzoekschrift tot echtscheiding ingediend worden. Als jullie mediator niet zelf ook advocaat is, zal de mediator daarvoor een advocaat inschakelen.

Overlegscheidingsadvocaat

De Overlegscheiding of Collaborative Divorce lijkt op mediation. Het belangrijkste kenmerk van de overlegscheiding is dat de scheiding, net als bij mediation, in overleg, dus zonder rechtszaak, wordt geregeld. Je hebt daarbij wel allebei je eigen advocaat die je helpt. Dat is een familierechtadvocaat die is opgeleid om op deze manier te werken.

• Er is altijd een coach bij die het proces leidt en ruimte geeft aan de emoties. De coach begeleidt de ouders ook bij het vormgeven van het ouderschap na echtscheiding.
• Indien nodig wordt er een financieel deskundige of een kinderdeskundige aan het team toegevoegd. Op deze manier wordt er maatwerk geleverd: alle expertise die nodig is wordt bij elkaar gebracht om je scheiding respectvol, efficiënt en duurzaam te regelen.
• Bij de overlegscheiding wordt afgesproken dat er niet wordt geprocedeerd. Je gaat net zo lang met elkaar door totdat je eruit bent. Wanneer één van beide toch naar de rechter wil, zijn alle professionals (dus ook de advocaten) die bij jullie zaak zijn betrokken, verplicht zich terug te trekken. Iedereen heeft er dus een belang bij dat er een oplossing komt.
• Alle succesfactoren die hiervoor over mediation zijn genoemd, gelden ook voor de overlegscheiding. De methode van overlegscheiding draagt bij aan een duurzame oplossing. Jullie zijn immers uitgebreid voorgelicht en ondersteund tijdens het traject zodat jullie weloverwogen beslissingen kunnen nemen.

Als je het moeilijk vindt om voor je eigen belangen op te komen en het gevoel hebt dat je niet goed tegen je ex-partner kunt opboksen, dan is de overlegscheiding waarschijnlijk voor jou een betere keuze dan mediation. In de gesprekken met je ex heb je dan immers je advocaat naast je zitten, die ook alles goed met je heeft voorbereid. Bij mediation moet je dat zelf doen. De mediator begeleidt het onderhandelingsproces, maar helpt niet specifiek één van jullie twee.

Nadeel van de methode is dat het kostbaarder is dan mediation omdat er meer professionals bij jullie scheiding worden betrokken. Wanneer je behoefte hebt aan een eigen adviseur maar, bijvoorbeeld uit kostenoogpunt, niet wil kiezen voor de overlegscheiding, is de beste keuze een eigen advocaat.

Advocaat

Een advocaat is er alleen voor jou en behartigt dus de belangen van maar één partij. Het is wel erg belangrijk om met zorg je advocaat te kiezen. Let er daarbij op dat je advocaat zich gespecialiseerd heeft in het familierecht. Een gespecialiseerd familierechtadvocaat is namelijk opgeleid om in overleg met de andere advocaat een oplossing te vinden, en te proberen om de scheiding zo harmonieus mogelijk af te wikkelen.

Advocaten die lid zijn van de vFAS moeten zich, naast de algemene gedragsregels die voor alle advocatengelden, ook houden aan een extra gedragscode. Daarin staat bij voorbeeld dat de vFAS-advocaat rekening houdt met de belangen van jullie kinderen en jullie moet informeren over de gevolgen die een scheiding voor hen kan hebben. De vFAS-advocaat is zich er ook van bewust dat, wanneer ouders gaan scheiden, de kinderen er behoefte aan hebben dat hun ouders worden geholpen om samen te werken en op een constructieve wijze opnieuw invulling te geven aan het ouderschap. Er wordt dus alles aan gedaan om een vechtscheiding te voorkomen.

Wanneer je advocaat samen met de advocaat van je ex-partner het ouderschapsplan en echtscheidingsconvenant heeft opgesteld en dat door jullie is ondertekend, zal er door de advocaten een gezamenlijk verzoekschrift tot echtscheiding worden ingediend. De rechter zal dan, net als bij mediation en de overlegscheiding, alles verder schriftelijk afdoen. Je hoeft dus niet zelf naar de rechtbank toe.

Wat als het niet lukt?

Wanneer het niet lukt om afspraken te maken zal de advocaat bij de rechtbank een eenzijdig echtscheidingsverzoek indienen en alle geschilpunten aan de rechter voorleggen. Dit is het voordeel van een eigen advocaat. Als de mediation namelijk mislukt trekt de mediator zich terug en moet je alsnog naar een eigen advocaat op zoek gaan. Bij de overlegscheiding is dat net zo, alle professionals – ook je overlegscheidingsadvocaat – moeten zich terug trekken en je moet dus een andere advocaat in de arm nemen om te kunnen procederen. Bij een eigen advocaat is dat dus niet het geval. Die blijft je ook bijstaan wanneer je er niet met elkaar uitkomt.

Kosten

De uurtarieven van mediators en (overlegscheidings)advocaten variëren tussen de € 150,- en € 300, -. Over het algemeen zal mediation goedkoper zijn omdat er maar één professional wordt ingeschakeld.

De meeste (overlegscheidings)advocaten en mediators bieden je de mogelijkheid van een gratis kennismakingsgesprek. Zij kunnen je dan uitgebreid voorlichten over de verschillende methoden. Maak daar gebruik van. Zo kan je ook beoordelen of je je op je gemak voelt bij hem of haar. Juist omdat een scheiding een moeilijk en emotioneel proces is, is het belangrijk dat je een ‘klik’ hebt en je veilig voelt bij je advocaat of de mediator.Gepubliceerd op05 oktober 2017 door Raya Oranje-Jorna

Dit artikel is geplaatst op Ouders van Nu